Energie
Afgelopen zaterdagochtend liep ik nog niet helemaal wakker mijn plaatselijke bakker binnen. Het was er pikdonker, op een paar zielige kaarsjes op de toonbank na. Nietsvermoedend vroeg ik aan de dame achter de toonbank of de stroom was uitgevallen (maar waarom brandde het licht in de vitrine van het gebak dan wel?) Ze keek me met grote ogen aan. ‘Weet u het dan niet?’ ‘Eh, wat dan?’ Met de actie ‘licht uit kaarsen aan’ bleken de ambachtelijke bakkers te protesteren tegen de in hun ogen ontoereikende compensatie van de energiekosten. Ai, die had ik even gemist.
Compenseren…
Wat je niet kunt missen is de voortdurende aandacht voor de hoge energiekosten. Op zich is dat natuurlijk begrijpelijk, want de meeste mensen betalen honderden euro’s per maand meer voor stroom en gas en dat kan een enorme hap uit je maandelijkse budget zijn. Zoals helaas wel vaker is de pijn niet gelijk verdeeld. Als je een prima inkomen hebt met een goed geïsoleerd koophuis en een stapel zonnepanelen op dak dan valt het nog wel mee. Maar als je een wat lager inkomen hebt en in een slecht geïsoleerd huurhuis woont dan kunnen je energiekosten makkelijk oplopen tot meer dan negenhonderd euro per maand. Tel uit je winst! (Beter gezegd je verlies). De Vereniging van Voedselbanken Nederland verwacht dat aan het eind van de winter het aantal klanten van de voedselbank met 40% zal zijn gestegen.
Ook binnen onze organisatie zijn er medewerkers en cliënten die moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen. We proberen te helpen waar het kan, met reiskostenvergoedingen, budgetcoaching en verwijzen naar maatregelen, zoals bijzondere bijstand. Overigens treffen de hoge prijzen niet alleen particulieren. De verwachting is dat Profila Zorggroep volgend jaar 1,2 miljoen euro méér kwijt is aan energiekosten. Skipr (vakblad voor de zorg) kopte vorige week dat verwacht wordt dat 40% van alle zorginstellingen 2022 af zal sluiten met een verlies door oplopende kosten.
…of activeren?
Wat opvalt is dat de oplossing voortdurend gezocht wordt in compenseren. Een prijsplafond, een compensatiepakket voor de burgers, maatregelen voor de bedrijven en ja, waarschijnlijk gelukkig ook een pakket voor zorginstellingen, alhoewel nog onduidelijk is hoeveel en wanneer. Maar is dat wel zo handig, al dat compenseren? De miljarden vliegen je om de oren, het overheidsbudget voor volgend jaar kent een groot tekort en gratis geld bestaat alleen in de Donald Duck, dus ooit moeten al die miljarden weer opgehoest worden.
Maar compenseren geeft nog een ander probleem. Uit de hulpverlening weten we dat activeren beter werkt dan compenseren. Compenseren maakt mensen afhankelijk en afwachtend, terwijl activeren de eigen krachten en eigen regie van mensen aanspreekt. ‘Nederland compensatieland!’ kopte het weekblad Elsevier vorige week in een artikel waarin Nederland vergeleken werd met een dreinende peuter die niets meer zelf kan en voortdurend zeurend aan de rokken van de overheid hangt. Los van de overdrijving zit er wel een kern van waarheid in. Want het activeren van een woningcorporatie om huizen te isoleren is beter dan het -per saldo- spekken van de kas van Eneco door het kunstmatig verlagen van prijzen voor de consument. En het activeren van zorginstellingen om te omvesteren in duurzaamheid is beter dan de compensatie van het zorgkantoor linea recta doorsluizen naar de energiebedrijven. En is het activeren van cliënten om mee te doen in samenleving niet veel mooier dan een maatschappij waarin je je hand moet ophouden? Laat de overheid daarin investeren!
Vattenfall of de Bijbel?
Het woord energie is oorspronkelijk afgeleid uit het Grieks en komt ook in de Bijbel voor. Als Paulus het in 1 Korinthe 12 over de gaven van de Heilige Geest heeft dan belicht hij daarvan drie aspecten. Eerst noemt hij het charismata (genadegaven) en duidt daarmee hun oorsprong aan. Dan noemt hij het diakoniai (diensten) en wijst daarmee hun doel aan. Tenslotte noemt hij het energemata wat zoiets betekent als ‘werkingen van Gods kracht’.
Waar haal jij je energie? Bij Vattenfall of bij God? Als christenen geloven we dat de Geest van God ons inspireert om energiek te leven, om werkingen van Gods kracht te laten zien aan de mensen om ons heen. En weet je wat het mooie is aan deze energie? Hij is gratis uit genade en raakt nooit op! Jesaja zei destijds al ‘Maar wie hoopt op de Heer krijgt nieuwe kracht’. Nee, God compenseert niet je energierekening. Maar de Heilige Geest activeert je wel om energiek te leven, om met lef en liefde te zorgen voor elkaar en voor je cliënten. En ja, daar hoort ook bij dat iedereen mee kan doen en niemand te kort komt. Daar gaan we voor.
Ik wens je een energieke herfst! En mijn lokale bakker ook.
Peter van Wijk
